İbrahim, İshak ve Yakup Üçlemesi

Kur'an'da peygamberler hem yaşadıkları olaylar hem de örnek şahsiyet olmaları açısından önemlidir. Kur'an'da yaklaşık yirmi beş peygamberden bahsedilir. Peygamberlerle ilgili Kur'an'ın söylemine dikkat ettiğimizde saf imanın ve tevhidin en büyük temsilcisi İbrahim peygambere vurgu önemlidir. Nitekim Hz. İbrahim düşünerek güneş, ay gibi doğa cisimlerinden yola çıkarak tek olan Allah'a ulaşmıştır. (En'am suresi 74-79) Ayrıca Allah'ın emir ve yasaklarına uymak ve doğru çizgiden ayrılmamak için peygamberlerin yolu takip edilmesi gerektiği belirtilir. Mesela, Yakup peygamber ölüm döşeğindedir ve çocuklarına "benden sonra kime ibadet edeceksiniz?" diye sorduğunda hep birden "senin ve ataların İbrahim, İsmail, İshak'ın ilahı olan tek bir ilaha ibadet edeceğiz." derler. Al-i İmran 84. ayette de Hz. Peygambere inanmayanlarla tartıştıkları zaman "İbrahim'e, İsmail'e, İshak'a, Yakup'a ve Yakup'un oğullarına (yani İsrailoğullarının on iki kabilesine) verilenlere" inandıklarını söylemesi vahiy edilmiştir. Aslında Kur'an'ın bu göndermeleri Arap toplumu  için (geneli ya da zengin kesimi müşrik olsa da Yahudi ve Hıristiyanlardan da oluşmakta) yabancı değildir. Peygamber olarak atalara vurgu yapılan ayetlere baktığımızda ya Medine'de nazil olduğu için medenî surelerde ya da hicrete yakın zamanlarda, başta Habeşistan olmak üzere çevre mahallelerdeki Hıristiyanlarla muhatap olunduğu Mekke dönemin sonlarına doğru inmiş Mekkî surelerde bulunduğu görülür. Yani Kur'an o toplumun dilini konuşmaktadır, bu da gayet normaldir. Özellikle Kur'an'da Yusuf suresi 38. ve Sad suresi 45. ayetlerde " İbrahim, İshak ve Yakup üçlemesi" ise, şahsen, dikkat çekicidir. Çünkü Tevrat'a (Eski Ahit/ Old Testament/ Tanakh) ya da İncil'e (Gospel/Evangelium) baktığımızda hep bu üç ataya vurgu yapıldığını görürüz. Mesela, Çıkış 2:24, II. Krallar 13:23 gibi. Katolik ve Protestanların apokrif kabul ettiği IV. Makkabiler 13:17'de inancı için ölen Yahudileri bu üç ata; İbrahim, İshak ve Yakup karşılayacaktır. Bu üç ataya vurgu İncillerde de yapılmaktadır. Matta, Markos, Luka ve Yuhanna İncillerinin muhtelif yerlerinde bazen münferit olarak bazen de bu üç ata aynı anda zikredilerek anılmaktadır. Mesela, Matta İncili 8:5-13'te "göklerin egemenliğine uyanların İbrahim, İshak ve Yakup'la (ahirette) birlikte sofraya oturacaklarından" bahseder. Sonuç olarak Kur'an'daki peygamberlere dair göndermeler ve özellikle İbrahim, İshak, (bazı ayetlerde İsmail) ve Yakup (ve onun torunları/kabileleri "esbât") peygambere vurgu öylesine kullanılmamıştır. Bunu duyunca ne denilmek istenildiği gayet anlaşılır olan bir toplumun diliyle konuşulmaktadır. Başka bir ifadeyle bu dini hareketin, yani İslam'ın, hem inanç hem de dini pratik olarak Hz. İbrahim'den gelen geleneğe bağlı olduğunu, yani gerçek ve hak olduğunun altını çizmektedir.